بمب سنگرشکن چیست و چرا نتانیاهو برای نابودی تأسیسات زیرزمینی ایران به بمب‌افکن‌های آمریکا نیاز دارد؟

بمب سنگرشکن اسمی هست که ایرن روزها زیاد شنیده می‌‌شود. حمله غیر قابل پیش‌بینی اسرائیل به ایران مشکلات زیادی ایجاد کرده اما هنوز هم ادامه دارد.

تأسیسات هسته‌ای ایران بارها مورد توجه کشورهای غربی و اسرائیل قرار گرفته‌اند و در برخی مواقع، به دلیل نگرانی از توسعه برنامه هسته‌ای این کشور، هدف حملات مستقیم قرار گرفته‌اند. در این میان، تأسیسات فردو، که در عمق کوه‌های نزدیک شهر قم قرار دارد، یکی از چالش‌برانگیزترین اهداف برای حمله نظامی به شمار می‌رود. این تأسیسات به دلیل موقعیت استراتژیک و زیرزمینی خود، از نفوذ و آسیب‌پذیری کمتری نسبت به دیگر سایت‌های هسته‌ای برخوردار است. اما با پیشرفت فناوری نظامی، بمب‌های موسوم به «سنگرشکن» اکنون به یکی از ابزارهای اصلی برای مقابله با این نوع اهداف تبدیل شده‌اند.

بمب سنگرشکن چیست؟

بمب‌های سنگرشکن به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوانند به عمق زمین و سازه‌های مستحکم نفوذ کنند و سپس در درون آن انفجار ایجاد کنند. پیشرفته‌ترین نمونه این بمب‌ها، «جی‌بی‌یو-۵۷» است که با نام «سلاح نفوذگر عظیم» (Massive Ordnance Penetrator) شناخته می‌شود. این بمب، که توسط نیروی هوایی ایالات متحده توسعه یافته، دارای وزن تقریبی ۱۳.۶ تن است و می‌تواند تا عمق ۶۰ متری زمین نفوذ کند. همچنین قابلیت رهاسازی پیاپی این بمب‌ها باعث می‌شود که هر انفجار عمق بیشتری را باز کرده و بمب‌های بعدی بتوانند به لایه‌های پایین‌تر برسند.

این بمب‌ها دارای کلاهک‌های غیرهسته‌ای هستند، اما به دلیل هدف‌گیری تأسیسات هسته‌ای، خطر انتشار مواد رادیواکتیو در صورت حمله به سایت‌هایی مانند فردو وجود دارد. کارشناسان نظامی معتقدند که توان دفاعی ایران در اطراف تأسیسات فردو، از جمله سامانه‌های موشکی زمین به هوا، ممکن است توانایی مقابله با حمله‌ای از این نوع را نداشته باشند، به ویژه اگر از فناوری پیشرفته‌ای مانند بمب‌افکن‌های رادارگریز استفاده شود.

چرا آمریکا باید درگیر شود؟

هرچند اسرائیل در سال‌های گذشته حملات متعددی به تأسیسات هسته‌ای ایران انجام داده است، حمله به فردو به دلیل موقعیت استراتژیک و زیرزمینی آن، به تجهیزات و فناوری پیشرفته‌تری نیاز دارد. بمب «جی‌بی‌یو-۵۷» تنها توسط بمب‌افکن‌های رادارگریز «بی-۲ اسپریت» آمریکا قابل حمل و استفاده است. این بمب‌افکن‌ها، که توانایی حمل دو بمب سنگرشکن را دارند، از لحاظ فناوری و قدرت عملیاتی در سطحی قرار دارند که هیچ کشور دیگری به آن دسترسی ندارد.

بر اساس گزارش‌ها، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در تلاش است تا از حمایت ایالات متحده برای استفاده از این بمب‌ها در حمله به فردو بهره‌مند شود. این اقدام می‌تواند در قالب همکاری نظامی نزدیک‌تر میان دو کشور انجام شود، هرچند چنین تصمیمی پیامدهای سیاسی و دیپلماتیک گسترده‌ای به همراه خواهد داشت. از جمله این پیامدها، خطر به خطر افتادن مذاکرات هسته‌ای با ایران و افزایش تنش‌ها در منطقه خاورمیانه است.

فردو؛ هدفی دشوار

تأسیسات فردو در عمق ۸۰ متری زمین و زیر لایه‌های سنگی ساخته شده و از سوی ایران به عنوان یکی از مراکز اصلی غنی‌سازی اورانیوم مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سایت به شدت محافظت شده و به سامانه‌های پیشرفته دفاع هوایی مجهز است. با این حال، به نظر می‌رسد که اسرائیل در حملات اخیر خود توانسته برخی از این سامانه‌ها را مختل یا نابود کند. به گفته مقامات اسرائیلی، فردو یکی از عناصر کلیدی برنامه هسته‌ای ایران است و نابودی آن می‌تواند برنامه‌های هسته‌ای و موشکی این کشور را به طور جدی مختل کند.

پیامدهای حمله به ایران

حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران، به ویژه با استفاده از بمب‌های سنگرشکن و بمب‌افکن‌های آمریکایی، می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای داشته باشد. از یک سو، این اقدام احتمالاً باعث افزایش تنش میان ایران و کشورهای غربی، به ویژه ایالات متحده و اسرائیل، خواهد شد. از سوی دیگر، خطر انتشار مواد رادیواکتیو در منطقه و آسیب رساندن به غیرنظامیان نیز یکی از نگرانی‌های اصلی است.

ایران پیش‌تر اعلام کرده که هرگونه حمله به تأسیسات هسته‌ای خود را به شدت پاسخ خواهد داد و حملات اسرائیل را به عنوان «اقدامات تجاوزکارانه» قلمداد کرده است. در چنین شرایطی، هرگونه اقدام نظامی می‌تواند به درگیری گسترده‌تری در منطقه منجر شود و امنیت کشورهای همسایه را نیز به خطر بیندازد.

نتیجه‌گیری

بمب‌های سنگرشکن «جی‌بی‌یو-۵۷» یکی از پیشرفته‌ترین ابزارهای نظامی برای حمله به اهداف زیرزمینی مانند تأسیسات فردو هستند، اما استفاده از این سلاح‌ها به همکاری نزدیک میان اسرائیل و ایالات متحده نیاز دارد. در حالی که اسرائیل برنامه هسته‌ای ایران را تهدیدی وجودی برای خود می‌داند و از هر ابزاری برای مقابله با آن استفاده می‌کند، این حملات می‌توانند پیامدهای سیاسی، نظامی و انسانی گسترده‌ای به همراه داشته باشند. با این حال، تنش میان دو کشور همچنان ادامه دارد و احتمال درگیری‌های بیشتر در آینده دور از انتظار نیست.